Birleşik Kamu-İş, hazırladığı “Halkın Enflasyonu araştırması Ocak 2019” raporunu yayımladı. Raporda, gıda fiyatlarında patlama yaşandığı belirtildi.
Rapora göre, Ocak ayında bir önceki aya göre gıda fiyatlarında yüzde 14.75 oranında artış yaşandı. Gıda harcamalarındaki yıllık artışın ise yüzde 55.3’e ulaştığı kaydedildi.
Raporda ayrıca, “Gıda harcamalarında Ocak ayında yaşanan yükselişte sebze fiyatlarında yaşanan yüzde 84,3 ve meyve fiyatlarında gözlenen yüzde 25,3 gibi yüksek oranlı artışlar belirleyici oldu” tespiti yapıldı.
“YOKSULLARIN BÜTÇESİNİ ZENGİNLERE GÖRE ÇOK DAHA DERİNDEN ETKİLİYOR”
Raporda şu tespitler yer aldı:
“Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun AR-GE birimi KAMUAR’ın, Ankara’daki pazar ve marketlerden düzenli olarak derlediği fiyatları esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının Ocak ayı sonuçları, dar ve sabit gelirliler üzerindeki gıda enflasyonu baskısının ağırlaşarak devam ettiğini gösteriyor. Vatandaşların gıda karşısındaki satın alma gücü hızla azalıyor.
Tüketim harcamaları araştırmaları, en yoksul yüzde 10’luk kesimin harcadığı her 100 liranın 31 lirasını gıda için yaptığını, en zengin yüzde 10’luk kesimin 100 liralık harcaması içerisinde gıdanın aldığı payın ise 13 lirada kaldığını gösteriyor. Dolayısıyla gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar yoksulların bütçesini zenginlere göre çok daha derinden etkiliyor.”
DİĞER ÜLKELERE GÖRE DAHA AZ ET TÜKETİLİYOR ANCAK FİYATLARI DAHA YÜKSEK
“Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 17,9 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor” denilen araştırmada ayrıca şunlar kaydedildi:
“Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 22,4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 13,4’ü buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5,5 lirası tereyağı dışındaki yağlara, 10,8 lirası meyveye, 15,1 lirası sebzeye, 6,1 lirası şeker, reçel, bal gibi gıda ürünlerine, 3,1 lirası çay ve kahveye, 3,6 lirası alkolsüz içeceklere, 2,2 lirası ise diğer gıda maddelerine ayrılıyor.”
“EN BÜYÜK ZARARI KORUMASI BULUNMAYAN YOKSUL KESİMLER GÖRÜYOR”
Birleşik Kamu-İş’in raporunda şu ifadeler yer aldı:
“Bu arada TÜİK’in araştırmalarına göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.
Türkiye’de başta hayvancılık olmak üzere tarım sektörünün üretimindeki artışın, talep artışının gerisinde kalması, bazı ürünlerde üretimin azalması, üreticiyle tüketici arasındaki zincirde yer alan aracıların yüksek kar oranları ve diğer nedenlerle gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan yoksul kesimler görüyor.”
AYLIK ARTIŞ YÜZDE 1,96
Raporda gıda fiyatlarındaki değişikliklerle ilgili şu tespitler yer aldı:
Ocak ayında gıda harcamaları geçen yılın Aralık ayına göre yüzde 14,75 oranında artış gösterdi.
Ocakta, ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre yüzde 0,16 oranında azalış yaşanırken, et ve canlı hayvan ithalatı yapılarak fiyatları kontrol altına alınmaya çalışılan et-balık harcamalarında ise yüzde 0,08 oranında artış kaydedildi.
Ocak’ta süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamalarında ise yüzde 6,71 oranında azalış yaşanırken, katı ve sıvı yağ fiyatlarında yüzde 1,15 oranında yükseliş oldu.
Meyve harcamalarının yüzde 25,32 oranında arttığı ocak ayında sebze harcamalarında ise bir önceki aya göre yüzde 84,30 oranında artış kaydedildi. Meyve fiyatlarının artmasında elma, portakal, muz, nar, gibi ürünlerin fiyatlarındaki artış belirleyici olurken, sebze fiyatlarını ise biber, kabak, ıspanak, pırasa, patlıcan, domates, taze fasulye gibi ürünlerin fiyatlarındaki yüksek oranlı artışlar belirledi.
Bakliyat fiyatları yüzde 4,12 oranında azalırken, salça, zeytin, bal, çay tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatlarında da yüzde 0,83 oranında artış gözlendi.”
1 YILLIK ARTIŞ: YÜZDE 55.3
Gıda harcamalarında, Ocak 2018’e göre 1 yılda yüzde 55.3 oranında artış gözlendiği kaydedildi.
1 yılda artan fiyatlarla ilgili şu ifadeler kullanıldı:
“Ocak 2019 itibariyle son bir yıldaekmek, un, bulgur, makarna ve benzerlerinin fiyatlarında yüzde 32,7, et-balık fiyatlarında 15, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatları yüzde 27,7oranında artış kaydedildi. Ocak 2018’e göre katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 17,8oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 163,5oranında, sebze fiyatları ise yüzde 230,7 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları yüzde 1,7 diğer gıda fiyatları ise yüzde 15 oranında arttı.”